De schaduwzijde van een creatieve geest

Een creatieve geest volgt geen vastgebaande paden. Hij zoekt en ziet mogelijkheden die een ander niet ziet.
Een creatieve geest is een divergerende geest. Deze is intuïtief, zoekt meerdere antwoorden, is met veel tegelijk bezig, lijkt ongeorganiseerd, is expansief, weet geen maat te houden en kan zich niet op één ding richten.

Een convergerende geest daarentegen houdt van ordening, denkt lineair, werkt stapsgewijs, beperkt de mogelijkheden en komt graag op tijd.

Als je geest enkel divergeert, kun je problemen krijgen. Er ontbreekt structuur, er zijn geen stappen, je gaat mee met elke wind die er waait, er is geen doel.
Misschien zijn er mensen die met enkel een divergerende geest zich toch redden. Zo ontmoette ik ooit een kunstenares en toen we het hadden over hoe we ons leven organiseren, zei ze: “Ik doe maar wat.” Het grappige was, dat ze die dag acht afspraken had. Om dat voor elkaar te krijgen moet daar toch enige ordening in hebben gezeten…

Creatieve mensen kunnen zichzelf op de kop geven omdat hun boekhouding niet op orde is of omdat ze zichzelf vergelijken met convergerende mensen die alles goed voor elkaar hebben. Maar het een is niet beter dan het andere. We hebben allebei nodig. Het beste is als we beide eigenschappen integreren. Recent onderzoek laat zien dat juist een combinatie van divergentie en convergentie tot creatieve, probleemoplossende resultaten leidt. Ook blijkt dat het er niet om gaat eerst divergent te denken (bijvoorbeeld door een brainstorm) en pas daarna, in het toepassen, convergent. Het beste is als beide tegelijkertijd plaatsvinden en geïntegreerd zijn.

Wat kun je doen als je ‘creatieve, divergerende’ geest met je op de loop gaat?

• ten eerste: veroordeel jezelf niet, vergelijk jezelf niet met anderen die meer convergerend zijn en alles netjes op een rijtje hebben.
• veroordeel ook de ander niet, bijvoorbeeld iemand die rechtlijnig denkt. Deze persoon heeft kwaliteiten waar je wat van kan leren.
• koester en ontwikkel de convergerende kwaliteiten in jezelf. Zonder daarbij zo streng te zijn, dat je meteen afhaakt. Jezelf een strenge discipline opleggen werkt vaak averechts als je van nature creatief bent. Zorg in je activiteiten voor balans tussen regel en ruimte. Als dit in je eentje niet lukt, zoek dan iemand die je hierbij helpt.

Integratie van openheid en discipline

Het interessante van meditatie is, dat daar de convergerende en divergerende geest bij elkaar komen. In feite zijn ze één. In meditatie kun je tegelijkertijd open, expansief en ruim zijn, en toch gefocust, met aandacht – niet afgeleid door alles wat er zich in je geest voordoet.

Meditatie brengt je convergerende, steeds maar weer expansie zoekende geest op een natuurlijke manier, zonder te dwingen, bij zichzelf.

Wat voor type ben jij? Staat convergeren bij jou voorop of divergeren? Of is het in balans?